Hava Haber

 Bir pilotun en kritik becerisi uçmak değil, düşünmeyi yönetmektir. Uçuş sırasında saniyeler içinde verilen her karar, yüzlerce parametreye dayanır: hız, irtifa, yakıt, rüzgar yönü, sistem uyarıları… Beyin bu kadar çok veriyi aynı anda işleyemez; bu yüzden pilotlar “bilişsel filtreleme” prensibiyle çalışır. Yani yalnızca önemli olanı görürler, gereksizi duymayı öğrenirler. NASA’nın 2025 araştırmalarına göre, deneyimli pilotlar kriz anlarında ortalama %40 daha düşük kalp atış değişkenliği gösteriyor. Bu, stresin değil, zihinsel disiplinin bir sonucudur. Beyin tehlikeyi algıladığında amigdala alarm verir; ancak pilot, bu sinyali bastırıp prefrontal korteksi devreye sokar — yani paniği değil, prosedürü izler. Bu geçişin hızı, hayatta kalma olasılığını belirler. Kokpit aslında bir laboratuvardır: insanın refleksleri, bilinci ve teknolojisi burada birleşir. Otomasyon sistemleri uçuşu kolaylaştırsa da, son kararı hâlâ insan verir. Çünkü hiçbir algoritma, belirsizlikteki sezgiyi tam...

 Bir uçağın dayanıklılığını belirleyen şey yalnızca motor gücü değildir; gövde malzemesinin atom düzeyindeki yapısıdır. Havacılığın ilk dönemlerinde alüminyum tercih edilirdi çünkü hafifti. Ancak modern uçuş, hafifliğin ötesinde esneklik ve direnç dengesini ister. Bu nedenle 2020’lerden itibaren uçak üretimi “kompozit çağı”na girdi. Kompozit malzemeler — karbon fiber, reçine ve seramik karışımları — alüminyuma göre %40 daha hafif, ama 5 kat daha dayanıklıdır. Bu malzemeler yalnızca gövdeyi değil, yakıt tüketimini de değiştirir. Daha hafif bir uçak, aynı hızda %20 daha az yakıt yakar. Ayrıca kompozitler, paslanmaz ve sıcaklık farklarına karşı formunu korur; bu sayede uzun mesafeli uçuşlarda yapısal deformasyon neredeyse sıfıra iner. 2025 itibarıyla Boeing, Airbus ve Embraer gibi üreticiler, akıllı yüzey malzemeleri üzerinde çalışıyor. Bu yapılar, tıpkı insan derisi gibi mikro sensörlerle donatılmıştır — hava basıncını, sıcaklığı ve mikroskobik çatlakları algılayarak kendi kendin...